article.md

Typy danych

Zmienna w JavaScript może zawierać różne dane. Zmienna może być łańcuchem znaków (string), a w innym momencie może być liczbą:

// brak błędów
let message = "hello";
message = 123456;

Część języków programowania stosuje tak zwane "dynamiczne typowanie", które oznacza, że typy danych zmiennych mogą zmienić się w trakcie działania programu.

Wyróżniamy 7 podstawowych typów danych w JavaScript. Przedstawimy je teraz ogólnie, w następnych rozdziałach zostaną omówione szczegółowo.

Typ liczbowy

let n = 123;
n = 12.345;

Typ number reprezentuje zarówno liczby całkowite, jak i zmiennoprzecinkowe.

Jest wiele operacji na liczbach, np. mnożenie *, dzielenie /, dodawanie +, odejmowanie - itd.

Poza zwykłymi liczbami, wyróżniamy "specjalne wartości liczbowe", które także należą do tego typu danych: Infinity, -Infinity and NaN.

• Infinity reprezentuje w matematyce Nieskończoność ∞. Specjalna wartość, która jest większa niż jakakolwiek inna liczba.

  Nieskończoność możemy uzyskać w wyniku dzielenia przez 0:

  alert( 1 / 0 ); // Infinity

  Lub odwołując się bezpośrednio:

  alert( Infinity ); // Infinity

• NaN reprezentuje błąd obliczeniowy. Jest wynikiem błędnych, bądź niezdefiniowanych działań matematycznych, na przykład:

  alert( "wartość nieliczbowa" / 2 ); // NaN, takie działanie prowadzi do błędu

  Każda operacja z użyciem NaN zawsze zwraca NaN jako wynik:

  alert( "wartość nieliczbowa" / 2 + 5 ); // NaN

  Zatem, jeżeli NaN znajduje się w wyrażeniu matematycznym, wtedy jest jego wynikiem końcowym.

Przeprowadzanie obliczeń matematycznych jest "bezpieczne" w JavaScript. Możemy: dzielić przez zero, traktowac ciągi znaków jako liczby, itd.

Skrypt nigdy nie zatrzyma się na błędzie krytycznym. W najgorszym wypadku otrzymamy NaN jako wynik działania.

Specjalne wartości liczbowe formalnie należą do typu "liczbowego". Oczywiście nie są liczbami w definicji matematycznej.

Więcej informacji o pracy z liczbami zawarte jest w rozdziale info:number.

Typ string

String lub inaczej ciąg znaków musi zawierać się pomiędzy cudzysłowami lub apostrofami.

let str = "Hello";
let str2 = 'Można użyć także apostrofów';
let phrase = `Można dołączyć zmienną ${str}`;

W JavaScript istnieją 3 typy apostrofów.

1. Cudzysłów: "Hello".
2. Apostrofy: 'Hello'.
3. Grawis(backtick): `Hello`.

W JavaScript nie ma różnicy między cudzysłowami a apostrofami.

Grawisy są "rozszerzeniem funkcjonalności" zwykłych apostrofów i cudzysłowów. Pozwalają na dodanie zmiennej i wyrażeń do stringa poprzez umieszczenie ich w ${…}, przykładowo:

let name = "John";

// dołączenie zmiennej
alert( `Hello, *!*${name}*/!*!` ); // Hello, John!

// dołączenie wyrażenia
alert( `Wynikiem jest *!*${1 + 2}*/!*` ); // Wynikiem is 3

Wyrażenie wewnątrz ${…} zostaje dołączone do części stringa. Do wyrażenia możemy wstawić cokolwiek: zmienną na przykład name lub wyrażenie arytmetyczne jak na przykład 1 + 2 lub coś bardziej złożonego.

Warto odnotować, że taki efekt można osiągnąć jedynie przy użyciu grawisów(``). Apostrofy i Cudzysłów nie mają takich możliwości.

alert( "Wynik to ${1 + 2}" ); // Wynik to ${1 + 2} (cudzysłów traktuje ${…} jako kolejną część stringa)

Więcej o typie string można przeczytać w rozdziale info:string.

W niektórych językach jest specjalny typ "character" dla pojedynczych znaków. Przykładowo w językach C i Java możemy użyć typu `char`.

W JavaScript nie ma takiego typu. Mamy do dyspozycji jedynie `string`. String może być pusty, zawierać też jeden lub więcej znaków.

Boolean (typ logiczny)

Typ logiczny posiada 2 wartości: true(prawda) lub false(fałsz).

Boolean jest najczęsciej używany do przetrzymywania wartości takich jak tak/nie, gdzie true to "tak, prawda", a false oznacza "nie, nieprawda".

Na przykład:

let nameFieldChecked = true; // tak, pole name jest zaznaczone(checked)
let ageFieldChecked = false; // nie, pole age nie jest zaznaczone(checked)

Wartości typu Boolean mogą być wynikiem porównania:

let isGreater = 4 > 1;

alert( isGreater ); // true (rezultatem porównania jest "tak" - prawda)

Więcej informacji o typie Boolean można znaleźć w rozdziale info:logical-operators.

Wartość "null"

Wartość null nie należy do żadnego z wyżej wymienionych typów danych.

Null posiada własny typ, który zawiera jedynie wartość null:

let age = null;

W JavaScript, null nie odnosi się do "nieistniejącego obiektu" lub "wskaźnika zerowego" jak w innych językach programowania.

Jest specjalną wartością, która reprezentuje: "nic", "brak wartości" lub "nieznaną wartość".

Kod powyżej zakłada, że wartość zmiennej age jest pusta bądź nieznana z jakiegoś powodu.

Wartość "undefined"

Wartość undefined podobnie jak null posiada także swój własny typ.

WArtość undefined oznacza, że "wartość nie jest przypisana"

W przypadku zadeklarowania zmiennej bez przypisania do konkretnej wartości, domyślna wartość to undefined:

let x;

alert(x); // wyświetla "undefined"

W zasadzie możliwe jest przypisanie undefined do zmiennej:

let x = 123;

x = undefined;

alert(x); // "undefined"

...Jednak nie zalecamy tworzenia zmiennych o wartości undefined. Zazwyczaj używamy null dla zmiennych bez wartości, undefined przydaje się przy sprawdzaniu czy zmienna została przypisana do jakiejś wartości.

Obiekty i Symbole

Typ object.

Wszystkie inne typy zwane są "prostymi" (primitive), ponieważ ich wartości mogą przechowywać tylko jedną rzecz(może to być string, liczba, Boolean itd.). W przeciwieństwie do typów prostych, obiekty używane są do przechowywania większych kolekcji danych. Więcej o obiektach omówimy poźniej w rozdziale info:object po wcześniejszym omówieniu typów prostych.

Typ symbol jest używany do tworzenia unikalnych identyfikatorów dla obiektów. Temat typu symbol został jedynie nadmieniony, zdecydowanie lepiej jest poznać ten typ po zrozumieniu samych obiektów.

Operator typeof [#type-typeof]

Operator typeof zwraca typ danego argumentu. Jest użyteczny kiedy chcemy, gdy chcemy przetworzyć wartości różnych typów lub sprawdzić sam typ.

Występują dwie formy zapisu:

1. Jako operator: typeof x.
2. Jako funkcja typeof(x).

Innymi słowy, nie ma różnicy w użyciu nawiasów, wynik jest ten sam.

Wywołanie typeof x zwraca string z nazwą typu:

typeof undefined // "undefined"

typeof 0 // "number"

typeof true // "boolean"

typeof "foo" // "string"

typeof Symbol("id") // "symbol"

*!*
typeof Math // "object"  (1)
*/!*

*!*
typeof null // "object"  (2)
*/!*

*!*
typeof alert // "function"  (3)
*/!*

Ostatnie trzy linijki wymagają dodatkowego wyjaśnienia.

1. Math jest wbudowanym obiektem, który daje dostęp do operacji matematycznych. Dowiemy się więcej w rozdziale info:number. W tym przypadku służy jako przykład obiektu.
2. Wynikiem wywołania typeof null jest object. Jest to znany błąd związany z typeof, nie jest poprawiony ze względu na wsteczną kompatybilność. Oczywiście null nie jest obiektem, posiada własny typ.
3. Wynikiem wywołania typeof alert jest "function" ze względu na to, że alert jest po prostu funkcją. O funkcjach dowiemy się więcej w następnych rozdziałach, gdzie można zauważyć, że nie ma typu "function" w JavaScript. Funkcje należą do typu object. Jednak typeof traktuje funkcje inaczej, zwracając "function", co nie jest do końca poprawne, lecz bardzo wygodne w praktyce.

Podsumowanie

Wyróżniamy 7 podstawowych typów danych w JavaScript.

• number dla wszystkich liczb: całkowitych lub zmiennoprzecinkowych.
• string dla ciągów znaków. String może być pusty, zawierać też jeden lub więcej znaków, nie ma oddzielnego typu dla pojedynczego znaku.
• boolean dla true/false(prawda/fałsz).
• null dla pustych wartości -- autonomiczny typ, który posiada jedną wartość null.
• undefined dla niezdefiniowanych wartości -- autonomiczny typ, który posiada jedną wartość undefined.
• object dla bardziej złożonych struktur danych.
• symbol dla unikalnych identyfikatorów.

Operator typeof pozwala na sprawdzenie typu zmiennej.

• Dwie formy: typeof x lub typeof(x).
• Zwraca string z nazwą danego typu, na przykład "string".
• Dla wartości null zwraca "object" -- jest to błąd w JavaScript, null nie jest typu object.

W następnych rozdziałach, Skupimy się na typach prostych, wraz ze zrozumieniem tego tematu, poznamy obiekty.