| title | author | date | lang | edited | license | original_scan | notes |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
Easy Latin Plays |
M.L. Newman |
1913 |
la |
true |
CC-BY-SA 4.0 http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/ |
Sentences capitalized and slight updates made for macronization. Vocabularies omitted. |
- Cornēlia.
- Gaius Gracchus.
- Blossius.
- Marcus Octāvius.
- Tib. Gracchi Fīlius.
- Famulae.
- Cīvēs.
- Tribūnī.
- Senātōrēs.
Cornēlia; G. Gracchus; famulae. Tib. Gracchus.
Gai. Māter mea, cūr cessat Tiberius? Quid agit? Sōlitārius iam semper ego in Campō mē exerceō, vel in silvīs ferās captō sōlitārius.
Cor. Frāter tuus, mī fīlī, prō patriā nostrā cōgitat et labōrat. Num vīs patris vestrī fīlium, Āfricānī nepōtem, esse dēgenerem? Num ille vēnātiōnibus studēbit, dum miseriīs premuntur cīvēs Rōmānī?
(clāmōrēs audiuntur)
populus (extrā). Euge, euge! Salvē Gracche! Ecce Tiberius, tribūnus plēbis!
Gai. Cūr māter...?
Cor. Exaudī! Quid audiō? Quid clāmant?
(intrat Tiberius)
Ti. Salvē, māter! Salvēte!
Cor. Mī fīlī, quid audiēbam ? Quid clāmābat populus?
Ti. Māter mea, populus Rōmānus mē tribūnum plēbis creāvit.
Cor. Tū ergō, mī fīlī, servābis Rōmam. Senātum comprimēs, cīvēs fovēbis.
Ti. Nūper in Ītaliam reveniēbam. Iter faciēns per Viam Appiam multum dolēbam. Ubīque servōs vidēbam, miserōs hominēs et turpēs, gregēs custōdientēs, ubi agricolae Rōmānī ōlim habitābant et suōs quisque agrōs colēbat. Nunc, ēheu, omnēs agrōs dīvitēs habent; cīvēs Rōmānī in urbe in paupertāte ac vitiīs versantur, optimātium clientēs.
Cor. Hoc ergō tibi erit opus, mī fīlī.
Ti. Lēgem feram iūstissimam. Agrōs pauperibus reddam; iterum suum quisque fundum colet.
Cor. (Gaium alloquēns) Hūc, puer! Audīsne? Ego et tū testēs sumus. Tiberius populō Rōmānō agrōs Italōs restituet, et prīstinōs Rōmānōrum mōrēs.
Ti. Gracchus; M. Octāvius; cēterī tribūnī; cīvēs.
Cīvēs (inter sē colloquentēs). Tacēte! Veniunt tribūnī plēbis. Audīte Gracchum!
Ti. Cīvēs Rōmānī, suffrāgia ferētis. Ego agrōs Italōs cupiō inter cīvēs omnēs, ut anteā, distribuī — prīvārī eōs quī plūs habent agrī quam quīngenta iūgera. M. Octāvius vetat; tribūnus plēbis plēbem prōdit. (Octāvium alloquēns) Marce Octāvī, rūrsus tē admoneō. Dēsine etiam nunc populī voluntātem impedīre. (Octāvius tacet.)
Cīvēs Rōmānī, suffrāgia ferte! Cēnseō Octāviō magistrātum abrogandum. Quid sentītis? Placetne ?
civēs. Placet.
Ti. Marce Octāvī, magistrātus tibi est abrogātus. Abī! Expellite eum!
Oct. Mox tū poenās dabis, quī lēgēs Rōmānās, tribūnum sacrōsānctum, ita violās.
Cīvēs. Ti. Gracchus; fīlius praetextātus.
Civ. I. Quid tū sentīs? Num Gracchus...
Civ. II. Hoc equidem sentiō. Gracchus ... sed ecce! Inde venit ipse.
(intrat Ti. Gracchus cum fīliō)
Ti. Cīvēs! Amīcī! Mihi sī crās erit ultimus diēs, excipite hunc, fīlium meum cārissimum. Hodiē vōbīs hunc trādō; crās animam meam fortasse prō vōbīs dēpōnam.
Cīvēs. Vīvēs, Gracche — vīvēs et superābis. Iterum eris tribūnus.
Euge, euge! Salvē, Gracche!
(exeunt.)
Cīvēs; Rūsticus. Senātōrēs; tribūnī: Ti. Gracchus.
Rūst. Salvēte, amīcī! Nūper rūre in urbem advēnī. Dīcite mihi! Quid hīc agitur?
Civ. I. Comitia habentur; tribūnī plēbis creantur.
Rūst. Quī petunt? Cui favet populus?
Civ. I. Tiberius Gracchus petit iterum esse tribūnus.
Rūst. Quid? Nōnne lēgēs id vetant?
Civ. I. Vetant sāne lēgēs, sed populus favet Gracchō.
Civ. II. Nūper ille agrōs Italōs cīvibus pauperibus reddidit.
Rūst. Bene ēgit. Iūre illī populus favet.
Civ. III. Immō lēgēs violat petēns iterum tribūnus esse. Mihi displicet.
Civ. II. Crēscit clāmor!
Rūst. Quid agitur?
(intrant senātōrēs tribūnī Gracchus contendentēs. Gracchus cadit.)
Cornēlia; famulae. Blossius; Cīvēs.
Cor. Cūr cessat Tiberius? Summō hodiē amōre eum exspectō.
Fam. Exaudī, domina! Venit.
Cor. Num ille venit? Cūr nōn cum clāmōribus populī venit?
(intrant Blossius et cīvēs)
Bl. Salvē, Cornēlia!
Cor. Salvē, amīce! Quid mihi nūntiās?
Bl. Trīstia, ēheu! Nūntiō — trīstissima.
Cor. Quid? Haud trīstissima. Amīce, potes nūntiāre, nīsī turpem scīlicet fīlius meus sē praebuit.
Bl. Cornēlia, Tiberius mortuus est.
Cor. A ... prō patriā vērō mortuus est. Ō amīcī, abīte! Fīlium meum hūc addūcite! ... Multās hōrās eum exspectō, iam tandem eum accipiam.
(intrant cīvēs cum Tiberiī corpore)
Cor. Salvē, mī fīlī! Nunquam anteā tantā laetitiā quantā hodiē tē accēpī. Maxime hodiē tē amō atque laudō. Ō, mē! Ter quaterque nunc beāta sum — pater meus Hannibalem superāvit: vir meus in Hispāniā glōriam sibi comparāvit; fīliōrum, quōs illī peperī, ūnus hīc iacet—prō patriā mortuus est; vīvit alter—prō patriā vīvet et labōrābit! (cīvibus) vōbīs, amīcī, grātiās reddō, quod haec tam laeta mihi nūntiāvistis, hoc tam cārum corpus ad mē addūxistis. (fāmulīs) venīte, puellae! Excēdēmus. Deīs Immortālibus grātiās reddēmus. Festīnāte! Mulierem beātissimam ad templa deōrum addūcite — Scīpiōnis fīliam, Gracchi uxōrem. Mātrem Gracchōrum!
- Numitōr.
- Rōmulus, geminī.
- Remus, geminī.
- Faustulus, pāstor.
- Senex.
- Ministrī.
- Pāstōrēs.
(intrant dextrā Rōmulus et Faustulus; intrat sinistrā senex.)
Rom. Salvē, senex!
Sen. Salvētē!
Rom. Estne haec Numitōris domus?
Sen. Numitōris est domus.
(exit dextrā)
Rom. (Faustulum alloquēns) Haec, pater, est Numitōris domus.
Faust. Tū, domum, Rōmule, intrā. Ego ibi tē exspectābō. Heu miserum! Multum doleō quod fīlius meus, Remus, captīvus est.
(exit Rōmulus sinistra, Faustulus dextrā.)
(Numitor sedet. Ministrī circumstant.)
Num. Ecce! quem dūcunt pāstōrēs?
Min. Captīvum dūcunt catēnīs vīnctum?
(intrant pāstōrēs Remum dūcentēs)
Num. Hic homō, quis est?
Pastor. Hic ūnus est, domine, pāstōrum Amūliī, quem captum ad tē addūcimus.
Num. Cūr hunc ad mē addūcitis vīnctum?
Past. Pāstōrēs Amūliī nōbīs sunt inimīcī.
Num. Quam est fōrmōsus! (Remum alloquēns) Venī, homō! Volō tē aspicere, ō mē miserum! Quantum est Reae Sylviae similis, fīliae meae cārissimae, quam Amūlius necāvit!
(intrat Rōmulus)
Min. Quis inde venit?
Rom. Salvē, ō domine!
Num. Quis es tū. Quī captīvī nostrī tam similis es?
Rom. Rōmulus appellor. Hic est frāter meus, Remus.
Num. Quid petis, Rōmule?
Rom. Remum petō, quī ā servīs tuīs hūc ductus est captīvus.
Num. Unde vēnistī?
Rom. Ab Aventīnō vēnimus, ubi Amūliī gregēs custōdīmus.
Num. Quis vōbīs est pater?
Rom. Faustulus est pater noster, Amūliī pāstor.
Num. (ministrum alloquēns) Abī! Faustulum hūc addūc! (exit minister)
Rom. Iam ille apud portam exspectat.
(intrant minister et Faustulus)
Min. Hic, domine, est Faustulus.
Faust. Salvē, ō domine!
Num. Aspice hōs! Suntne fīliī tuī?
Faust. per multōs annōs, domine, hōs ēducāmus et ego et uxor mea.
Num. Quid tam? Nōnne sunt vestrī fīliī?
Faust. Nōn sunt nostrī fīliī, sed cum līberīs nostrīs hōs ēducāvimus.
Num. Quid? Unde sunt?
Faust. Hōs diū abhinc in rīpā fluviī inventōs ad casam meam addūxī — tum parvulī erant.
Num. Quid? In rīpā fluviī! Parvulī!
Faust. Ibi relictī erant.
Num. Tibi magna dabō praemia et uxōrī tuae. Venīte hūc, Rōmule et Reme! Audīte omnēs! Frāter meus, Amūlius, homō improbus, ōlim rēgnum meum occupāvit, fīlium meum necāvit et fīliam Ream Sylviam, et līberōs eius parvulōs in fluvium praecipitāvit. Ecce, Rōmulus et Remus, fīliae meae līberī, ā Faustulō servātī!
Ministri et Pastores. Salvētē, ō dominī!
Rom. et Rem. Nōs Amūlium superābimus et Numitōr rūrsus erit rēx.